RPA to kraj pełen kontrastów, nie tylko pod względem krajobrazów, ale również kuchni. Bogactwo smaków i tradycji kulinarnych jest wynikiem mieszanki wpływów rdzennych mieszkańców, osadników europejskich, niewolników z Azji i robotników z Indii. Poniżej znajdziesz listę najważniejszych dań i produktów, które zjeść w RPA.
Biltong – południowoafrykański przysmak mięsny
Biltong to jeden z najbardziej charakterystycznych przysmaków RPA. To suszone mięso, zwykle wołowe lub z antylopy, przyprawione mieszanką soli, octu, kolendry i pieprzu. Jego historia sięga czasów osadników burskich, którzy w ten sposób konserwowali mięso podczas długich podróży.
Współcześnie biltong jest dostępny w różnych wariantach, od mięsa drobiowego po bardziej egzotyczne, jak struś czy kudu. To nie tylko przekąska, ale również dodatek do sałatek czy kanapek.
Bobotie – aromatyczna zapiekanka
Bobotie to typowa danie w RPA o korzeniach malajskich. Przygotowuje się je z mielonego mięsa wołowego lub jagnięcego, przyprawionego curry, kurkumą, rodzynkami i migdałami. Na wierzchu zapiekanki znajduje się mieszanka jajek i mleka, co nadaje potrawie kremowej konsystencji. Tradycyjnie podaje się je z ryżem z kurkumą, którego żółty kolor symbolizuje bogactwo a także owocowym chutneyem, co dodaje potrawie łagodnej słodyczy. Jest to danie, które łączy w sobie głębię smaków i historię różnych kultur.
Bunny Chow – indyjski street food w południowoafrykańskim wydaniu
Bunny Chow to danie wywodzące się z Durbanu, miasta z największą populacją Hindusów poza Indiami. Jest to wydrążona połowa chleba wypełniona pikantnym curry z kurczakiem, wołowiną, baraniną lub warzywami. Serwuje się ją w prosty sposób, Bunny Chow jest doskonałym przykładem ulicznego jedzenia, które łączy prostotę z wyrafinowanym smakiem.
Ciekawostką jest to, że danie to powstało w czasach apartheidu, gdy hinduscy robotnicy nie mogli jeść w restauracjach.
Boerewors – tradycyjna kiełbasa grillowa
Boerewors to mięso mielone (najczęściej wołowina z dodatkiem wieprzowiny lub jagnięciny) przyprawione mieszanką kolendry, pieprzu, gałki muszkatołowej i goździków. Jest to nieodłączny element braai – południowoafrykańskiego grillowania. Boerewors najlepiej smakuje prosto z rusztu, podawane z sałatką, pap (kaszą kukurydzianą) i chakalaką. Tradycja braai, czyli wspólnego grillowania, jest w RPA czymś więcej niż przygotowaniem posiłku – to prawdziwy rytuał łączący ludzi.
Pap i chakalaka – prostota z głębokim smakiem
Pap to tradycyjna kasza kukurydziana, podobna do polenty, bardzo popularna w RPA. Najczęściej podaje się ją z chakalaką – pikantną sałatką warzywną z fasoli, pomidorów, marchewki i cebuli. Pap może być serwowany na słono lub słodko, natomiast chakalaka dodaje daniu wyrazistego smaku i koloru. To proste, a zarazem uniwersalne danie często pojawia się na stołach podczas braai lub jako dodatek do mięsnych potraw.
Snoek braai i bogactwo owoców morza
Wybrzeża RPA słyną z doskonałych owoców morza i bogactwa ryb. Warto spróbować langustyn, kalmarów, ostrygi i ryb takich jak snoek czy kingklip. Snoek braai – grillowana ryba podawana z konfiturą z moreli – to jedno z najpopularniejszych dań na wybrzeżu. Dla miłośników owoców morza polecane są również ostrygi z Knysna, regionu znanego z doskonałych warunków do ich hodowli.
Potjiekos – gulasz z kociołka
Potjiekos to danie gotowane na wolnym ogniu w żelaznym kociołku. Składa się z mięsa, warzyw, ziemniaków i aromatycznych przypraw. Proces gotowania jest długi i wymaga cierpliwości, ale efektem jest niezwykle aromatyczny i sycący gulasz.
Każdy region RPA ma swoje wariacje potjiekos, co sprawia, że jest to danie pełne lokalnych smaków. Potjiekos często przygotowuje się podczas spotkań rodzinnych lub pikników.
Malva Pudding – deser o smaku karmelu
Malva Pudding to deser inspirowany kuchnią holenderską, składający się z puszystego ciasta nasączonego sosem karmelowym lub toffi. Podaje się go na ciepło z bitą śmietaną lub lodami waniliowymi. Popularność tego deseru wynika z jego łatwości przygotowania i niepowtarzalnego smaku, który zachwyca turystów z całego świata.
Koeksisters – słodkie warkoczyki
Koeksisters to tradycyjny deser afrykański. Są to smażone na głębokim tłuszczu ciastka o splatanym kształcie, zanurzone w syropie cukrowym. Ich chrupkość i intensywna słodycz sprawiają, że idealnie komponują się z filiżanką herbaty rooibos. Warto spróbować również ich odmiany o nazwie Cape Malay Koeksisters, które są mniej słodkie, ale za to bardziej aromatyczne, dzięki użyciu przypraw, takich jak kardamon i cynamon.
Rooibos – herbata z południowej Afryki
Rooibos to narodowa herbata RPA, pozyskiwana z czerwonego krzewu rosnącego wyłącznie w tym regionie. Charakteryzuje się delikatnym, lekko miodowym smakiem i brakiem kofeiny. Podawana z mlekiem lub miodem, doskonale komponuje się z lokalnymi deserami, takimi jak malva pudding czy koeksisters. Rooibos jest również popularnym składnikiem kosmetyków i zdrowotnych naparów.
Cape Malay Curry
Cape Malay Curry to danie inspirowane kuchnią malajską, charakteryzujące się łagodnym smakiem i aromatem. Przygotowywane jest z kurczaka, baraniny lub warzyw, a do przyprawiania używa się m.in. cynamonu, kardamonu, goździków i kolendry. Danie to często podawane jest z ryżem i sambalem – ostrym sosem z chili.
Melktert – klasyczny deser
Melktert to klasyczny deser w RPA, przypominający kremowe ciasto. Składa się z kruchego spodu i nadzienia na bazie mleka, cukru, jajek a także mąki. Całość jest posypana cynamonem, co nadaje tarcie charakterystyczny smak i aromat. Melktert jest idealnym dodatkiem do popołudniowej kawy lub herbaty rooibos.
Chakalaka – pikantna sałatka warzywna
Chakalaka to tradycyjna południowoafrykańska sałatka warzywna, która stała się jednym z najpopularniejszych dodatków do dań w całym kraju. Przygotowywana jest z marchewki, cebuli, papryki, pomidorów a także fasoli, często doprawionych curry, imbirem i chili. Chakalaka jest wszechstronna – można ją podawać zarówno na ciepło, jak i na zimno, a jej wyrazisty smak idealnie uzupełnia potrawy mięsne, takie jak boerewors lub pap. To danie o głębokich korzeniach w tradycjach robotników górniczych RPA.
Sosaties – południowoafrykańskie szaszłyki
Sosaties to tradycyjne szaszłyki mięsne, które są marynowane w mieszance przypraw, octu, curry i morelowego chutneyu. Mięso, najczęściej jagnięcina lub kurczak, jest nadziewane na patyki wraz z kawałkami cebuli, papryki a także suszonych moreli. Sosaties są często przygotowywane na grillu podczas braai i charakteryzują się bogatym, słodko-pikantnym smakiem.
Amagwinya (Vetkoek)
Amagwinya, znane również jako vetkoek, to smażone na głębokim tłuszczu ciasto, które można podawać zarówno na słodko, jak i na słono. W wersji słonej vetkoek nadziewa się mielonym mięsem przyprawionym curry, a w wersji słodkiej smaruje się dżemem lub miodem. To popularne danie uliczne a także klasyczna przekąska, która doskonale sprawdza się jako szybki posiłek.
Kuchnia Południowej Afryki to prawdziwa mozaika smaków i kultur. Od mięsnych przysmaków, takich jak biltong i boerewors, po aromatyczne dania inspirowane kuchnią malajską i indyjską – RPA oferuje bogactwo kulinarnych doznań. Warto spróbować różnych smaków, aby poznać bogatą historię i tradycje tego niezwykłego kraju.
Autor: Marceli Łydka